Cách nhận biết di chúc giả mạo và các biện pháp phòng tránh

Di chúc giả mạo là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tranh chấp thừa kế tại Việt Nam. Hành vi giả mạo di chúc không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm tổn hại nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của người thừa kế hợp pháp. Việc nhận biết sớm và có biện pháp phòng tránh là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.

>>> Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứng nào đang được đánh giá cao nhất hiện nay?

1. Di chúc giả mạo là gì?

Theo Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân của người lập nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Một bản di chúc được coi là giả mạo khi:

• Không do chính người để lại tài sản lập ra.

• Bị làm giả chữ ký, con dấu hoặc chữ viết.

• Bị sửa chữa, tẩy xóa nội dung không đúng với ý chí thực sự của người lập di chúc.

Điều 643 BLDS 2015 quy định:

“Di chúc không hợp pháp không có hiệu lực pháp luật.”

Do đó, di chúc giả mạo không có giá trị pháp lý và sẽ bị Tòa án tuyên vô hiệu khi có yêu cầu.

2. Cách nhận biết di chúc giả mạo

2.1 Kiểm tra hình thức và chữ viết

• Di chúc viết tay nhưng chữ viết khác hoàn toàn với chữ của người để lại di chúc.

• Dấu hiệu tẩy xóa, chỉnh sửa hoặc dùng nhiều loại mực khác nhau.

>>> Xem thêm: Đừng để tài sản “không đến đúng tay” chỉ vì bạn chưa nắm thủ tục lập di chúc.

2.2 Chữ ký nghi ngờ là di chúc giả mạo

• Chữ ký không khớp với chữ ký thường dùng của người lập di chúc.

• Có dấu hiệu run tay bất thường, nghi là bị cưỡng ép hoặc giả chữ ký.

2.3 Không có người làm chứng hợp lệ

Căn cứ Điều 630 BLDS 2015, nếu người lập di chúc không tự tay viết, ký thì phải có ít nhất 02 người làm chứng hợp lệ. Nếu thiếu người làm chứng hoặc có người làm chứng không đủ năng lực hành vi dân sự thì bản di chúc có thể bị vô hiệu.

2.4 Thời điểm và hoàn cảnh lập di chúc bất thường

• Di chúc được lập khi người lập di chúc đang bệnh nặng, tâm thần hoặc mất năng lực hành vi dân sự.

• Di chúc có thời điểm lập sau thời điểm người lập di chúc được xác định là đã chết.

2.5 Có dấu hiệu ép buộc, lừa dối

Căn cứ Điều 640 BLDS 2015, nếu di chúc được lập trong tình trạng bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép, thì sẽ không có hiệu lực pháp luật.

>>> Xem thêm: Khi nào di chúc miệng được coi là hợp pháp?

3. Biện pháp phòng tránh di chúc giả mạo

3.1 Công chứng hoặc chứng thực di chúc

Đây là cách hiệu quả để đảm bảo tính xác thực và hợp pháp của di chúc. Di chúc công chứng hoặc chứng thực sẽ được lập tại cơ quan có thẩm quyền, có người làm chứng và lưu trữ bản gốc.

3.2 Ghi âm, ghi hình khi lập di chúc

Việc ghi âm, ghi hình quá trình lập di chúc giúp bảo vệ chứng cứ, đặc biệt nếu sau này có tranh chấp hoặc nghi ngờ về tính xác thực.

>>> Xem thêm: Thủ tục yêu cầu hủy bỏ di chúc – Điều kiện và cách thực hiện

3.3 Lập di chúc khi còn minh mẫn tránh di chúc giả mạo

Người lập di chúc nên thực hiện việc này khi còn tỉnh táo, sức khỏe tốt để tránh bị nghi ngờ về năng lực hành vi dân sự sau này.

3.4 Niêm phong và gửi di chúc tại cơ quan có thẩm quyền

Có thể gửi di chúc tại văn phòng công chứng hoặc Phòng công chứng nơi lập để tránh việc bị tráo đổi, sửa chữa, hủy hoại.

4. Ví dụ minh họa thực tế

Ông H, 78 tuổi, có 3 người con. Trước khi mất, ông để lại một bản di chúc viết tay để lại toàn bộ tài sản cho người con út là anh T. Sau khi ông H qua đời, người con cả là anh K cho rằng di chúc là di chúc giả mạo vì:

• Chữ viết trong di chúc khác với chữ của ông H.

• Không có người làm chứng trong quá trình lập di chúc.

• Ông H được xác định mắc bệnh mất trí nhớ 1 năm trước khi viết di chúc.

Tòa án đã xem xét hồ sơ bệnh án, giám định chữ viết và kết luận: di chúc không hợp lệ do người lập không còn đủ năng lực hành vi dân sự và vi phạm về hình thức. Kết quả, di sản được chia theo pháp luật, mỗi người con được một phần bằng nhau.

>>> Xem thêm: Top 6+ Văn phòng công chứng quận Hoàn Kiếm: Cập nhật mới nhất

5. Kết luận

Di chúc giả mạo không chỉ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người thừa kế hợp pháp mà còn dẫn đến tranh chấp, kiện tụng kéo dài. Việc nhận biết dấu hiệu giả mạo và áp dụng các biện pháp phòng tránh như công chứng, ghi hình, niêm phong di chúc sẽ giúp đảm bảo tính hợp pháp và tránh những rắc rối về sau. Khi nghi ngờ có di chúc không hợp lệ, người thừa kế nên nhanh chóng liên hệ luật sư hoặc cơ quan có thẩm quyền để bảo vệ quyền lợi của mình.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com