Cam kết tài sản riêng khi một bên mất năng lực hành vi: Thủ tục đặc biệt cần biết

Trong đời sống hôn nhân, việc lập cam kết tài sản riêng là giải pháp bảo vệ quyền lợi cá nhân và minh bạch hóa sở hữu tài sản. Tuy nhiên, không phải lúc nào các bên cũng đủ điều kiện hành vi dân sự để ký kết. Vậy nếu một người mất năng lực hành vi dân sự thì có lập được cam kết tài sản riêng không? Thủ tục sẽ ra sao, có công chứng được không và ai là người có thể đại diện thực hiện? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ các thủ tục đặc biệt cần tuân thủ trong trường hợp này.

>>> Xem thêm: Phòng ngừa rủi ro tài chính hôn nhân: Khám phá lợi ích từ công chứng cam kết tài sản riêng.

Căn cứ pháp lý áp dụng

• “Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015”: Năng lực hành vi dân sự của cá nhân

• “Điều 135 Bộ luật Dân sự 2015”: Đại diện theo pháp luật của người mất năng lực hành vi

• “Điều 44 Luật Công chứng 2024”: Công chứng hợp đồng, giao dịch dân sự

• “Điều 47 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014”: Thỏa thuận tài sản riêng của vợ chồng

Người mất năng lực hành vi dân sự có được lập cam kết tài sản riêng không?

Câu trả lời là: Không thể tự mình lập cam kết tài sản riêng.

Theo “Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015”:

“Người mất năng lực hành vi dân sự là người do Tòa án tuyên bố, và mọi giao dịch dân sự của họ đều phải do người đại diện theo pháp luật thực hiện.”

Điều đó có nghĩa, khi một bên vợ/chồng mất năng lực hành vi dân sự, mọi thỏa thuận liên quan đến tài sản (kể cả tài sản riêng) phải được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật – thường là người giám hộ được Tòa án chỉ định.

Ai có quyền đại diện lập cam kết tài sản riêng?

1. Người giám hộ được Tòa án công nhận

Theo “Điều 135 Bộ luật Dân sự 2015”:

“Người giám hộ có quyền thực hiện các giao dịch dân sự vì lợi ích của người được giám hộ trong phạm vi được pháp luật quy định.”

Người giám hộ có thể là:

• Vợ/chồng còn lại

• Con cái đã thành niên

• Người thân thích khác do Tòa án chỉ định

Quan trọng: Người giám hộ chỉ được ký cam kết tài sản riêng nếu chứng minh được việc đó phù hợp với lợi ích của người mất năng lực.

2. Văn bản cam kết cần có phê duyệt của Tòa án?

Không bắt buộc trong mọi trường hợp, tuy nhiên trong các giao dịch liên quan đến tài sản giá trị lớn hoặc có tranh chấp tiềm ẩn, công chứng viên có quyền yêu cầu bổ sung phán quyết, chấp thuận hoặc giám sát từ Tòa án trước khi thực hiện công chứng.

📌 Ví dụ thực tế: Ông A bị mất năng lực hành vi dân sự do tai biến, vợ ông là bà B được Tòa án chỉ định là người giám hộ. Khi bà B muốn lập văn bản cam kết tài sản riêng chỉ đứng tên bà, Văn phòng công chứng yêu cầu cung cấp bản sao quyết định giám hộ hợp pháp và biên bản thể hiện việc lập văn bản là vì quyền lợi chung, không xâm phạm quyền của ông A.

Quy trình công chứng cam kết tài sản riêng khi một bên mất năng lực

Bước 1 – Chuẩn bị hồ sơ pháp lý

• Bản sao chứng minh nhân dân/Căn cước công dân

• Giấy tờ sở hữu tài sản

• Quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự của Tòa án

• Quyết định công nhận người giám hộ

• Giấy tờ tùy thân của người giám hộ

• Dự thảo văn bản cam kết tài sản riêng

>>> Xem thêm: Những giấy tờ cần mang theo khi đi công chứng tại văn phòng công chứng

Bước 2 – Soạn thảo văn bản có nội dung rõ ràng

Nội dung cần có:

• Xác định rõ ai là người giám hộ, ai là người được giám hộ

• Tài sản nào được xác định là tài sản riêng

• Cam kết tài sản này sẽ không tranh chấp, không dùng làm tài sản chung

• Bên giám hộ chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc lập cam kết

Bước 3 – Công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng

Căn cứ theo “Điều 44 Luật Công chứng 2024”:

“Việc công chứng cam kết tài sản riêng phải đảm bảo đầy đủ hồ sơ chứng minh tư cách đại diện hợp pháp và nội dung giao dịch không trái pháp luật.”

Công chứng viên sẽ kiểm tra năng lực đại diện, xem xét đầy đủ giấy tờ, và có thể từ chối nếu thấy quyền lợi người mất năng lực bị ảnh hưởng.

>>> Xem thêm: Phí công chứng bằng tốt nghiệp cho học sinh cấp 3 là bao nhiêu? Giải đáp thắc mắc chi tiết?

Kết luận

Việc lập cam kết tài sản riêng trong trường hợp một bên mất năng lực hành vi dân sự là thủ tục pháp lý phức tạp, yêu cầu chặt chẽ về chứng cứ, hồ sơ và quy trình công chứng. Để tránh rủi ro, người thực hiện cần:

✅ Có quyết định tuyên bố mất năng lực và chỉ định người giám hộ rõ ràng
✅ Chứng minh việc cam kết là vì lợi ích của người được đại diện
✅ Công chứng tại văn phòng có kinh nghiệm xử lý hồ sơ đặc biệt

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Rủi ro khi không có cam kết tài sản riêng cho các giao dịch lớn

>>> Công chứng hợp đồng thế chấp cho tài sản thuộc quyền sở hữu chung

>>> Công chứng là gì? Tất tần tật thông tin về công chứng mà bạn cần biết

>>> Phí công chứng tại nhà 0 đồng từ Văn phòng công chứng uy tín

>>> Văn phòng công chứng tư nhân là gì? Có gì khác công chứng nhà nước?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com