Tình trạng lấn chiếm đất đai diễn ra khá phổ biến hiện nay, đặc biệt tại các khu đô thị, khu đất công cộng hoặc đất nông nghiệp. Một trong những câu hỏi thường gặp là: khi phát hiện hành vi lấn chiếm đất đai, Nhà nước có quyền thu hồi đất mà không cần bồi thường hay không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật liên quan đến vấn đề này.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có được phép từ chối công chứng trong những trường hợp nào?
📌 Theo pháp luật đất đai, lấn chiếm đất đai là hành vi sử dụng đất mà không được Nhà nước cho phép, cụ thể gồm:
Lấn đất: Tự ý mở rộng diện tích đất đang quản lý vượt quá ranh giới cho phép.
Chiếm đất: Sử dụng đất mà không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng, không được giao đất, cho thuê đất hợp pháp.
Ví dụ minh họa: Ông A đang sử dụng 100m² đất ở hợp pháp. Tuy nhiên, ông tự ý dựng hàng rào chiếm thêm 30m² đất công viên liền kề. Hành vi này được xem là lấn chiếm đất đai.
2. Quy định pháp luật về xử lý hành vi lấn chiếm đất đai
⚖️ Căn cứ Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2013, hành vi lấn chiếm đất đai bị xem là vi phạm pháp luật. Người vi phạm có thể bị:
Xử phạt hành chính: Theo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, mức phạt có thể từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng, tùy diện tích và mức độ vi phạm.
Buộc khôi phục tình trạng ban đầu: Người lấn chiếm phải trả lại đất cho Nhà nước hoặc chủ sử dụng hợp pháp.
Ví dụ minh họa: Gia đình bà B tự ý chiếm 200m² đất nông nghiệp công ích để xây nhà tạm. Sau khi bị phát hiện, chính quyền xã đã xử phạt hành chính và yêu cầu tháo dỡ công trình, trả lại đất.
3. Thu hồi đất do lấn chiếm đất đai có được bồi thường không?
Trường hợp không bồi thường
🚫 Theo Luật Đất đai, đất bị lấn chiếm sẽ không được Nhà nước công nhận quyền sử dụng, do đó khi Nhà nước thu hồi sẽ không bồi thường về đất. Người vi phạm cũng phải tự tháo dỡ công trình, trả lại nguyên trạng.
Ví dụ minh họa: Ông C chiếm 50m² đất ven kênh để mở quán nước. Khi chính quyền thu hồi phần đất này để xây dựng công trình công cộng, ông C không được bồi thường vì không có quyền sử dụng hợp pháp.
✅ Trong một số trường hợp, nếu hộ gia đình, cá nhân khó khăn đã sinh sống lâu dài trên phần đất lấn chiếm, chính quyền địa phương có thể xem xét hỗ trợ di dời hoặc tái định cư. Tuy nhiên, đây không phải là bồi thường về đất, mà chỉ là chính sách hỗ trợ nhân đạo.
4. Hậu quả pháp lý khi lấn chiếm đất đai
⛔ Người có hành vi lấn chiếm đất đai không chỉ bị xử phạt mà còn có thể đối diện với những hệ quả sau:
Mất toàn bộ chi phí đầu tư xây dựng trên phần đất lấn chiếm.
Không được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.
Có thể bị cưỡng chế tháo dỡ nếu không tự nguyện khắc phục.
Ví dụ: Một số hộ dân xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp tại ngoại thành Hà Nội đã bị cưỡng chế tháo dỡ, thiệt hại toàn bộ công trình mà không được bồi thường.
5. Cách phòng tránh tranh chấp liên quan đến lấn chiếm đất đai
💡 Để tránh rủi ro pháp lý, người dân cần:
Xác định rõ ranh giới đất khi mua bán hoặc sử dụng.
Xin phép và đăng ký quyền sử dụng đất theo đúng quy định.
Không tự ý mở rộng hoặc xây dựng công trình trên đất công, đất chưa được Nhà nước giao.
Từ các phân tích trên có thể thấy, khi xảy ra lấn chiếm đất đai, Nhà nước hoàn toàn có quyền thu hồi đất mà không bồi thường cho người vi phạm. Đây là biện pháp nhằm bảo đảm trật tự quản lý đất đai và quyền lợi của những người sử dụng đất hợp pháp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
CÁC LOẠI HỢP ĐỒNG – GIAO DỊCH
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
Dịch thuật, chứng thực bản dịch các loại văn bản
Công chứng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất
Công chứng hợp đồng mua bán, chuyển nhượng nhà đất
Công chứng văn bản thừa kế, phân chia di sản thừa kế
Công chứng di chúc, lưu giữ, bảo quản di chúc
Công chứng văn bản thỏa thuận về tài sản chung
Công chứng hợp đồng ủy quyền, giấy ủy quyền
Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
Công chứng hợp đồng mua bán Ô tô, Xe máy
Công chứng hợp đồng cho thuê, cho mượn BĐS
Cấp bản sao tài liệu, hợp đồng giao dịch