Những nguyên tắc cần tuân thủ khi công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Trong quá trình thực hiện thủ tục thừa kế, nhiều người lựa chọn từ chối nhận di sản để nhường quyền cho người khác hoặc tránh tranh chấp. Tuy nhiên, việc công chứng văn bản này phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc công chứng văn bản từ chối nhận di sản theo quy định pháp luật. Vi phạm nguyên tắc có thể khiến văn bản bị vô hiệu, hồ sơ bị trả lại hoặc gây tranh chấp sau này.

>>> Xem thêm: Cách tra cứu hồ sơ đã công chứng tại văn phòng công chứng

📜 Căn cứ pháp lý về công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Các quy định pháp luật liên quan đến việc lập và công chứng văn bản từ chối di sản bao gồm:

• Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015: Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản.

• Điều 57 và 58 Luật Công chứng 2014: Quy định về công chứng văn bản khai nhận và phân chia di sản thừa kế.

• Nghị định 29/2015/NĐ-CP: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng.

💡 Tóm lại: Việc công chứng văn bản từ chối di sản không chỉ là thủ tục hành chính, mà là hoạt động pháp lý đòi hỏi tuân thủ nghiêm các nguyên tắc xác thực, trung thực và hợp pháp.

⚖️ Các nguyên tắc công chứng văn bản từ chối nhận di sản

🧾 1. Nguyên tắc tự nguyện và ý chí độc lập

Người từ chối di sản phải tự nguyện, không bị ép buộc, lừa dối hoặc cưỡng ép. Công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra năng lực hành vi dân sự và sự tự nguyện của người lập văn bản.

Căn cứ pháp lý:

• Khoản 1 Điều 4 Luật Công chứng 2014: Công chứng viên chỉ được chứng nhận khi “người yêu cầu công chứng có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, hoàn toàn tự nguyện”.

Ví dụ thực tế:
Bà A muốn từ chối nhận quyền thừa kế đất để nhường lại cho em trai, nhưng các con bà phản đối. Công chứng viên xác định bà A bị áp lực tâm lý, nên từ chối công chứng. Điều này bảo đảm nguyên tắc tự nguyện, tránh tranh chấp về sau.

🕵️ 2. Nguyên tắc xác thực và rõ ràng về thông tin cá nhân

Mọi thông tin trong văn bản từ chối nhận di sản phải chính xác, trùng khớp với giấy tờ gốc của người thừa kế và di sản để lại.

Ví dụ thực tế:
Ông B có hai giấy tờ tùy thân khác nhau do thay đổi nơi cư trú. Khi lập văn bản từ chối, công chứng viên yêu cầu xác minh lại thông tin, tránh sai sót dẫn đến vô hiệu hóa giao dịch.

✅ Lưu ý:

• Sử dụng CCCD gắn chip để đảm bảo thông tin đồng bộ.

• Kiểm tra tên, năm sinh, địa chỉ theo sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ pháp lý.

>>> Xem thêm: Kinh nghiệm chọn dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói để tránh rủi ro pháp lý

🏠 3. Nguyên tắc về đối tượng di sản hợp pháp

Công chứng viên chỉ được chứng nhận văn bản từ chối khi di sản hợp pháp, có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng.

Căn cứ pháp lý:

• Điều 57 Luật Công chứng 2014: Công chứng viên phải kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của giấy tờ về tài sản trước khi chứng nhận.

Ví dụ minh họa:
Gia đình ông C có mảnh đất đang tranh chấp với người hàng xóm. Một người thừa kế muốn từ chối nhận phần đất đó, nhưng công chứng viên từ chối chứng nhận do di sản chưa được xác định rõ quyền sở hữu → bảo đảm nguyên tắc hợp pháp.

⏰ 4. Nguyên tắc thời điểm hợp lệ khi từ chối di sản

Theo quy định, việc từ chối di sản chỉ hợp lệ trước khi người thừa kế nhận di sản. Nếu đã chia hoặc sang tên tài sản, việc công chứng từ chối là không còn giá trị pháp lý.

Căn cứ pháp lý:

• Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015: “Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.”

Ví dụ thực tế:
Sau khi đã nhận quyền sở hữu căn hộ, chị D mới lập văn bản từ chối phần thừa kế. Công chứng viên giải thích rõ đây là hành vi không còn hợp lệ, chỉ có thể làm văn bản tặng cho hoặc chuyển nhượng thay thế.

📑 5. Nguyên tắc minh bạch và không nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản

Việc từ chối di sản không được dùng để trốn nợ, trốn thuế hoặc tránh nghĩa vụ tài chính khác.

Căn cứ pháp lý:

• Khoản 1 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015: “Người thừa kế không được từ chối nhận di sản nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình.”

Ví dụ thực tế:
Anh E đang nợ ngân hàng 500 triệu đồng, khi cha mất, anh lập văn bản từ chối nhận nhà trị giá 2 tỷ. Công chứng viên xác định mục đích là né tránh nghĩa vụ tài sản, nên không chứng nhận.

👩‍⚖️ 6. Nguyên tắc công chứng viên độc lập, trung thực, khách quan

Công chứng viên phải độc lập, không thiên vị, không vì lợi ích cá nhân khi chứng nhận văn bản từ chối di sản.

Căn cứ pháp lý:

• Điều 7 Luật Công chứng 2014: “Công chứng viên phải hành nghề trung thực, khách quan, tuân thủ pháp luật và quy tắc đạo đức nghề nghiệp.”

Ví dụ:
Nếu công chứng viên là họ hàng hoặc có quyền lợi trong khối di sản, phải từ chối thực hiện để bảo đảm nguyên tắc khách quan.

>>> Xem thêm: Lợi ích khi sử dụng công chứng tại nhà cho người cao tuổi hoặc bận rộn

🧩 Lưu ý quan trọng khi thực hiện công chứng văn bản từ chối nhận di sản

• Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ: giấy chứng tử, CMND/CCCD, giấy tờ về tài sản, giấy khai nhận thừa kế.

• Ký trực tiếp trước mặt công chứng viên để xác thực danh tính.

• Nếu người từ chối ở nước ngoài, phải lập văn bản tại cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam và hợp pháp hóa lãnh sự khi sử dụng trong nước.

• Giữ bản chính văn bản công chứng để sử dụng khi làm thủ tục chia di sản hoặc sang tên tài sản.

>>> Xem thêm:  Vi bằng xác lập quyền sở hữu tài sản: Khi nào cần Vi bằng, khi nào cần Giấy chứng nhận?

>>> Xem thêm:  Hợp đồng mua bán xe máy cũ: Lưu ý về thông tin trên giấy tờ

📘 Kết luận

Tuân thủ nguyên tắc công chứng văn bản từ chối nhận di sản không chỉ đảm bảo giá trị pháp lý cho văn bản mà còn giúp phòng ngừa tranh chấp, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan. Việc thực hiện đúng quy trình, minh bạch và trung thực là yếu tố then chốt để hồ sơ được công chứng nhanh chóng và hợp pháp.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com