Vi bằng hợp đồng dân sự: Có thể thay thế nhau không?

Trong thực tiễn, nhiều người thường nhầm lẫn giữa vi bằng hợp đồng dân sự khi thực hiện giao dịch. Có không ít trường hợp tin rằng chúng có thể thay thế nhau, dẫn đến tranh chấp và rủi ro pháp lý. Vậy thực chất chúng có thay thế nhau được không? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết, căn cứ theo pháp luật hiện hành.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có được tham gia vào quy trình đấu giá tài sản không?

1. Khái niệm vi bằng và hợp đồng dân sự

📜 Vi bằng là gì?

Theo Điều 2 Nghị định 08/2020/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại, vi bằng là văn bản do Thừa phát lại lập, ghi nhận sự kiện, hành vi có thật mà Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến. Vi bằng có giá trị chứng cứ trong tố tụng và làm căn cứ để thực hiện các giao dịch hợp pháp khác.

👉 Ví dụ: Thừa phát lại lập vi bằng ghi nhận việc ông A bàn giao nhà cho ông B để làm bằng chứng về thời điểm bàn giao.

📑 Hợp đồng dân sự là gì?

Theo Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

👉 Ví dụ: Ông C ký hợp đồng dân sự mua bán một chiếc xe ô tô với ông D, trong đó quy định rõ giá bán, phương thức thanh toán và thời gian giao xe.

>>> Xem thêm: Phí công chứng được tính theo quy định nào và có bắt buộc không?

2. Sự khác nhau giữa vi bằng và hợp đồng dân sự

⚖️ Giá trị pháp lý vi bằng hợp đồng dân sự

• Vi bằng chỉ có giá trị chứng cứ, không làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự.

• Hợp đồng dân sự là cơ sở trực tiếp làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ giữa các bên.

Ví dụ minh họa: Nếu chỉ lập vi bằng ghi nhận việc giao tiền mua nhà, thì vi bằng này không thay thế được hợp đồng mua bán nhà. Người mua vẫn phải ký hợp đồng dân sự công chứng để việc chuyển nhượng có hiệu lực.

🖊️ Hình thức

• Vi bằng được lập bởi Thừa phát lại, phải đăng ký tại Sở Tư pháp.

• Hợp đồng dân sự có thể bằng lời nói, văn bản hoặc hành vi, nhưng đối với một số loại hợp đồng (như mua bán nhà đất, tặng cho bất động sản…) thì bắt buộc phải lập thành văn bản, có công chứng/chứng thực.

>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ bao gồm những thủ tục pháp lý nào?

📌 Phạm vi áp dụng

• Vi bằng phù hợp khi cần chứng cứ xác thực (ví dụ: ghi nhận hiện trạng tài sản, hành vi vi phạm).

• Hợp đồng dân sự áp dụng khi cần ràng buộc quyền và nghĩa vụ giữa các bên (ví dụ: vay tiền, mua bán, thuê mướn, tặng cho…).

3. Vi bằng hợp đồng dân sự: Có thể thay thế nhau không?

Căn cứ vào Điều 36 Nghị định 08/2020/NĐ-CP, vi bằng không thay thế văn bản công chứng, chứng thực hoặc hợp đồng dân sự. Như vậy, vi bằng hợp đồng dân sự không thể thay thế cho nhau.

👉 Thực tế, nhiều trường hợp người dân chỉ lập vi bằng ghi nhận việc giao nhận tiền khi mua bán nhà đất, nhưng sau đó không ký hợp đồng chuyển nhượng công chứng. Hệ quả là giao dịch bị tuyên vô hiệu, người mua không thể sang tên sổ đỏ.

Điều này cho thấy: vi bằng chỉ hỗ trợ làm chứng cứ, còn hợp đồng dân sự mới là nền tảng pháp lý bắt buộc để ràng buộc quyền và nghĩa vụ.

>>> Xem thêm: Các trường hợp không được lập công chứng vi bằng theo luật hiện hành.

4. Khi nào cần lập vi bằng, khi nào cần hợp đồng dân sự?

✅ Nên lập vi bằng khi:

• Ghi nhận việc bàn giao tài sản, nhà cửa

• Ghi nhận hành vi vi phạm (xây dựng trái phép, lấn chiếm đất)

• Ghi nhận tình trạng tài sản trước khi cho thuê, cho mượn

✅ Nên lập hợp đồng dân sự khi:

• Mua bán, chuyển nhượng tài sản

• Vay tiền, thuê tài sản, tặng cho tài sản

• Thỏa thuận hợp tác, giao dịch thương mại

>>> Xem thêm: Trích lục Vi bằng: Thủ tục và mục đích sử dụng.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn sang tên xe online – Tiết kiệm thời gian.

Kết luận

Vi bằng và hợp đồng dân sự đều quan trọng nhưng không thể thay thế cho nhau. Vi bằng chỉ là chứng cứ khách quan, trong khi hợp đồng dân sự mới là cơ sở phát sinh quyền và nghĩa vụ pháp lý. Để tránh rủi ro, người dân cần phân biệt rõ và thực hiện đúng loại văn bản theo quy định pháp luật.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Công chứng đất dính quy hoạch: trách nhiệm của người mua

>>> Hợp đồng ở nhờ đối với nhà thuộc sở hữu của doanh nghiệp: Quy định pháp lý

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com